انسداد مجرای اشکی وضعیتی است که سیستم تخلیه اشک چشم را تحت تاثیر قرار می دهد. اشک برای حفظ سلامت چشم ضروری است، اما زمانی که مجاری اشک مسدود یا باریک می شود، اشک نمی تواند به طور طبیعی تخلیه شود. این می تواند منجر به طیف وسیعی از علائم و عوارض احتمالی شود. درک علل، علائم و عوارض احتمالی برای تشخیص و درمان مناسب بسیار مهم است. در این مقاله، انسداد مجرای اشکی را با جزئیات بیشتری شامل انواع، علل، علائم مرتبط و گزینههای درمانی موجود بررسی خواهیم کرد.
گرفتگی مجاری اشکی چیست؟
پلک های شما هر کدام دارای یک منفذ کوچک هستند که اشکهایی را توسط چشمان شما تولید می شوند را تخلیه می کنند. با پلک زدن، اشک به داخل این منافذ فرو می رود. از آنجا به یک مسیر کوچک و سپس به یک منطقه بزرگتر به نام کیسه اشکی تخلیه می شود. این کیسه در نهایت درون حفره بینی تخلیه خواهد شد.
در واقع مجرای اشکی بسته نوعی بیماری است. وقتی چنین مشکلی برای شما بوجود می آید، مسیر تخلیه اشک از ناحیه بینی بسته می شود. البته این مشکل می تواند در سطح خفیف و یا کامل رخ دهد.
علائم انسداد مجرای اشکی
یکی از نشانه های بروز چنین مشکل اشک ریختن است. یعنی بیمار به طور ناخودگاه شروع به اشک ریختن می کند. بیمار زمانی به پزشم مراجعه می کند که دچار تاری دید شده باشد. گرفتگی مجاری اشکی می تواند موجب عفونت در ناحیه کیسه اشکی شود که علائم آن از سینوزیت و سرماخوردگی بدتر است. بیماران معمولاً با علائم زیر به بهترین متخصص چشم در تهران مراجعه می کنند:
- قرمزی ناحیه سفیدی چشم
- تورم گوشه داخلی چشم همراه با درد بسیار زیاد
- ترشح بسیار زیاد چرک از چشم
دلایل انسداد مجرای اشکی
این مشکل زمانی رخ می دهد که انسداد یا باریک شدن در سیستم تخلیه اشک وجود داشته باشد. این انسداد مانع از تخلیه مناسب اشک از چشم ها به بینی می شود. عوامل متعددی می توانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند، از جمله:
علل مادرزادی: برخی از افراد با مجرای اشک باریک یا بسته به دنیا می آیند. این وضعیت به عنوان انسداد مادرزادی مجرای اشکی اشکی (CNLDO) شناخته می شود. این به دلیل رشد ناقص یا انسداد در سیستم مجرای اشکی در طول رشد جنین رخ می دهد.
عفونت ها: عفونت در سیستم تخلیه اشک مانند داکریوسیستیت (التهاب کیسه اشکی) می تواند منجر به زخم و انسداد مجاری اشکی شود.
تروما: آسیب یا ضربه به صورت یا ناحیه چشم می تواند باعث آسیب به مجاری اشکی شود و منجر به گرفتگی شود.
تومورها: تومورها یا رشد در داخل یا نزدیک سیستم تخلیه اشک می توانند مجاری اشک را مسدود کرده و مانع از تخلیه اشک شوند.
شرایط بینی و سینوسی: شرایط مزمن بینی یا سینوسی، مانند سینوزیت مزمن یا پولیپ بینی، می تواند باعث التهاب و زخم شود که مانع از تخلیه اشک می شود.
تغییرات مرتبط با سن: با افزایش سن افراد، سیستم تخلیه اشک ممکن است کارآمدتر شود. تغییرات مرتبط با افزایش سن، مانند ضخیم شدن یا باریک شدن مجاری اشکی، می تواند به بروز این بیماری منجر شود.
ناهنجاری های ساختاری: برخی از ناهنجاری های آناتومیکی، مانند انحراف تیغه بینی یا خار استخوان بینی، می توانند باعث گرفتگی در مجاری اشکی شوند.
داروها یا روشهای پزشکی: برخی داروها یا روشهایق پزشکی، مانند پرتودرمانی یا قطرههای چشمی خاص، میتوانند باعث ایجاد زخم یا التهاب شوند که منجر به انسداد مجرای اشکی میشود.
بیشتر بخوانید: جراحی عیوب انکساری چشم چیست و چگونه انجام می شود؟
انواع انسداد مجرای اشکی
انسداد مجرای اشک می تواند به صورت یک طرفه (در یک چشم) یا دو طرفه (در هر دو چشم) رخ دهد. این وضعیت انواع مختلفی دارد که به محل یا علت خاص گرفتگی در سیستم تخلیه اشک اشاره می کند.
انسداد در پونکتا: پونکتاها سوراخ های کوچکی هستند که در گوشه های داخلی پلک بالا و پایین قرار دارند. انسداد در نقطه پونکتا می تواند از ورود اشک به سیستم تخلیه اشک جلوگیری کند. این نوع انسداد می تواند در اثر التهاب، اسکار یا انسداد پونکتا ایجاد شود.
انسداد کانالی: سیستم تخلیه اشک شامل کانال هایی است که کانال های کوچکی هستند که پونکتا را به کیسه اشکی متصل می کنند. انسداد کانال زمانی رخ می دهد که انسداد یا باریک شدن در این کانال ها وجود داشته باشد. ممکن است در اثر زخم، ضربه، عفونت یا وجود اجسام خارجی ایجاد شود.
انسداد کیسه اشکی: کیسه اشکی مخزن کوچکی است که در انتهای کانال ها قرار دارد. قبل از تخلیه اشک به داخل مجرای اشکی، اشک ها را از کانال جمع می کند. انسداد کیسه اشکی زمانی رخ می دهد که انسداد یا باریک شدن کیسه اشکی، اغلب به دلیل التهاب، عفونت یا وجود سنگ یا تومور باشد.
انسداد مجرای اشکی: مجرای اشکی آخرین قسمت سیستم تخلیه اشک است که کیسه اشکی را به حفره بینی متصل می کند. انسداد مجرای اشکی شایع ترین نوع انسداد مجرای اشکی است. این می تواند ناشی از عوامل مادرزادی باشد، مانند مجرای باریک یا انسداد غشاء، یا عوامل اکتسابی مانند جای زخم، عفونت، تومورها یا تغییرات مرتبط با سن.
عوارض انسداد مجرای اشکی
گرفتگی مجرای اشکی در صورت عدم درمان یا حل نشدن می تواند منجر به عوارض متعددی شود. این عوارض می تواند بر چشم، سیستم تخلیه اشک و سلامت کلی چشم تأثیر بگذارد. در اینجا برخی از عوارض احتمالی مرتبط با این بیماری آورده شده است:
- اشک بیش از حد
- عفونت های مکرر چشم
- داکریوسیستیت
- تشکیل آبسه
- تحریک و ناراحتی مزمن چشم
- اختلالات بینایی
در صورت ابتلا به انسداد مجرای اشکی چه کنیم؟
در صورت مشاهده علائم این بیماری، توصیه می شود با چشم پزشک یا جراح اکولوپلاستیک متخصص در تشخیص و درمان اختلالات مجرای اشکی مشورت کنید. گزینه های درمانی برای انسداد مجرای اشکی به علت اصلی بستگی دارد و ممکن است شامل تجویز داروها، یا جراحی مجاری اشکی برای ایجاد یک مسیر جدید تخلیه اشک باشد.
